Làng nghề đan Mê bồ ở TP.Cao Lãnh, Đồng Tháp

Cũng như những nghề truyền thống khác của tỉnh, nghề đan mê bồ ở xã Mỹ Trà và một phần phường Mỹ Phú - TPCL từ lâu đã được nhiều người biết đến. Qua từng năm, tháng nghề này tưởng chừng như sắp mai một nhưng thời gian gần đây phát triển trở lại, những người còn bám nghề cảm thấy vui

Theo những lão nông ở xã Mỹ Trà, nghề đan mê bồ không biết chính xác có tự bao giờ. Cứ đời ông truyền cho cha, cho con rồi đến cháu thế là kéo dài cũng cả trăm năm nay. Hồi trước nhà nhà đều làm ăn khấm khá từ nghề này, nên năm 2003 UBND tỉnh Đồng Tháp ra quyết định công nhận làng nghề truyền thống. Sản phẩm của bà con làm ra tiêu thụ mạnh, chủ yếu dùng chứa lúa, đắp đê. Nhưng những năm sau đó nhu cầu tiêu thụ ít dần, có lúc giá thấp, nhiều người không có vốn để mua trúc nên nhiều nhà bỏ theo nghề khác. Nếu còn thì làm phụ thêm bên cạnh ngành nghề chính khác. Qua thống kê toàn xã chỉ còn hơn 150 hộ, giảm 70-80%.
Thế nhưng giữa năm 2013 đến đầu năm 2014 mê bồ bắt đầu có giá trở lại, tính đến nay, toàn xã tiếp tục nghề đan mê bồ có hơn 170 hộ, rãi đều cả 3 ấp và có thêm 20 hộ thuộc khóm Mỹ Thuận - phường Mỹ Phú, thu hút hàng trăm lao động nhàn rỗi. Hiện tại sản phẩm người dân làm ra không đủ cung cấp thị trường An Giang, Tiền Giang, Campuchia. Theo những người đan mê bồ ở đây, thì mê bồ hiện nay được dùng vào việc lót tàu, xà lan, bán sang Campuchia cho bà con dự trữ lúa, hay sấy nhãn, sấy vải.
Ông Lê Văn Thuận, ở ấp 1, xã Mỹ Trà gần 80 tuổi thì đã có thâm niên 70 năm đan mê bồ, ông có 8 người con thì 7 người làm nghề đan mê bồ. Mặc dù theo thời gian, nghề có lúc mai một nhưng gia đình ông vẫn bám trụ cho đến nay. Hiện nay dù tuổi cao nhưng ông vẫn còn khỏe đan giỏi như hồi còn trẻ và càng phấn khởi khi lúc này mê bồ có giá. Thay vì đầu năm 2013, giá một mê bồ da, dài 4,2 mét, ngang 1,2 mét là 50 ngàn đồng, nay tăng 55 ngàn đồng. Còn mê bồ ruột, dài 3,5 mét cũng ngang 1,2 mét trước đây chỉ 8 ngàn đồng nay tăng 14 ngàn đồng. Đây là tín hiệu vui cho nhiều gia đình xã Mỹ Trà còn bám nghề. Ông Thuận chia sẻ: “Yêu thích nghề này lắm, yêu thích mới làm được, không có khó khăn gì, làm tự do, có trúc thì làm, lúc chẻ bằng mác chẻ tay cũng chẻ, chẻ bằng máy cũng chẻ luôn, thu nhập ổn, khỏe thôi, rãnh giờ nào làm giờ đó, làm có tiền vậy hà. Mặc dù nó lời ít nhưng nó bền, năm nay làm trúng lắm, giá nâng. Làm bồ làm hoài tới, thất trúng cũng làm hết trơn”.

Theo người trong nghề, đan mê bồ tuy không khó nhưng mất thời gian bởi quy trình sản xuất khá công phu. Trúc phải đi mua tận Tiền Giang, Cà Mau, ngâm nước khoảng nửa ngày, được chẻ ra từng sợi nan. Đây là khâu khó nhất, nan chẻ từ phần vỏ bên ngoài được dùng đan mê bồ loại một, gọi là mê bồ cật hay là mê bồ da, giá cao hơn nan chẻ từ ruột có độ bền kém nên giá bán rẻ hơn. Nhưng do nhu cầu, xã Mỹ Trà có khoảng 30 hộ dành dụm tiền mua máy chẻ nan, công việc đỡ vất vả lại có thời gian đan thêm nhiều mê bồ. Trung bình một người đan mê bồ hiện nay có thu nhập từ 80 – 140 ngàn đồng/ngày. Gia đình chị Nguyễn Thị Tư, ấp 1, xã Mỹ Trà trước đây thuộc diện hộ nghèo của xã, do chí thú làm ăn từ nhiều nghề và làm thêm nghề đan mê bồ nay thoát nghèo, hai con đang học Đại học sắp ra trường, chị Tư cho biết: “Qua Tết rồi mấy người hỏi mần không ngán sau, mà mình cảm thấy mần riết chứ không cảm thấy ngán, vì cuộc sống nên mần riết đặng kiếm tiền. Hiện giờ mê bồ ruột người ta gọi là sida hiện giờ đang hút, hút dữ lắm, mần bao nhiêu giờ cũng không đủ cho lái mua nữa, tranh thủ mần, mần có khi tới 9,10 giờ đêm. Nó mệt theo thời gian chứ không nặng nề gì lắm, tại mình lớn tuổi đâu mần thuê, mướn cho ai được đâu. Mần mê bồ kiếm cho gia đình, gia đình tôi có ba người, bỏ tiền đương kiếm được ngày 300, sống cũng ổn” 
Hay như ông Nguyễn Văn Đậm ở khóm Mỹ Thuận, phường Mỹ Phú có 30 năm trong nghề đan mê bồ nói: “Bồ bây giờ đang hút, dân thấy làm ăn đỡ hơn mấy năm trước, thu hút lao động cũng nhiều, nhàn rỗi đó. Bị gì bây giờ người ta làm bằng máy, thí dụ một máy làm cả chục lao động, chẻ bằng tay có 2 lao động hà. Thấy vui lắm bồ tăng giá, có lao động làm tới ban đêm. Mong càng ngày phát triển lên để phường mình ngày nổi lên, chứ bồ xuống thì nghề truyền thống mình chắc có thể bỏ”
Thật vậy đến xã Mỹ Trà và khóm Mỹ Thuận, phường Mỹ Phú lúc này thấy không khí người dân đan mê bồ rất nhộn nhịp, cách vài nhà là thấy cây trúc hay những tấm mê bồ để trước nhà. Đây không chỉ là tín hiệu vui cho người dân mà của cả chính quyền địa phương luôn mong giá cả ổn định để bà con yên tâm theo nghề, ổn định cuộc sống gia đình bằng chính sức lao động của mình. Trong lúc này đây, vốn vay đến với bà con chưa cao, chỉ vài triệu đồng không đủ để bà con mua trúc, hay mua sắm máy móc chẻ đan, chính quyền địa phương đang rất cần sự hỗ trợ của cấp trên, tạo điều kiện cho xã duy trì làng nghề này.